2023-11-24 09:59:13

Jasło | Kultura i Sztuka

Akcje dywersyjne AK w okupowanym Jaśle

20 listopada 2023 roku w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Jaśle, w ramach cyklu „Rozmowy o regionie”, odbyły się spotkania z Piotrem Hudymą, który opowiedział o akcji „Gamrat” w 80. rocznicę zdobycia przez AK  broni z niemieckiej rusznikarni w Krajowicach.
Przed południem w wykładzie uczestniczyła młodzież z Zespołu Szkół Budowlanych w Jaśle.
Rozpoczynając spotkanie prelegent przypomniał podstawowe fakty z historii II wojny światowej, mówił o konsekwencjach przegranej kampanii wrześniowej i rozbiorze terytorialnym po równoczesnej agresji Sowietów na Polskę. Już pierwszego dnia wojny niemieckie bombowce dokonały nalotu na lotnisko w Moderówce i Krośnie. 8 września wojska niemieckie wkroczyły do Jasła, a po nich oddziały policyjno-wojskowe, które stworzyły silny i szeroko rozbudowany aparat terroru. Ruch oporu i powstanie organizacji konspiracyjnych stały się w tej sytuacji koniecznością.
Ważną rolę w ich tworzeniu i scalaniu na tym terenie miał posiadający wiedzę i doświadczenie żołnierskie Józef Modrzejewski ps. „Lis”, który – wtedy w randze porucznika – został komendantem Obwodu ZWZ-AK Jasło. Drugą ważną postacią jasielskiej konspiracji był ppor. Zenon Sobota ps. „Korczak”, dowódca KEDYWU w Podokręgu AK Rzeszów. Rok 1943 okazał się rokiem przełomowym w historii drugiej wojny światowej. Niemcy zaczęli przegrywać na wszystkich frontach, ponieśli klęskę w bitwie pod Stalingradem i Kurskiem, nastąpił desant wojsk alianckich na Sycylii. Organizacje podziemne mogły podjąć skuteczniejsze działania sabotażowe, dywersyjne i wywiadowcze. W Jaśle doszło do dwóch takich spektakularnych działań – przeprowadzonej przez zespół „Korczaka” akcji „Pensjonat”, której celem było uwolnienie żołnierzy podziemia z więzienia okupacyjnego i dowodzonej przez „Lisa” akcji „Gamrat” polegającej na zdobyciu broni i amunicji z niemieckiej rusznikarni w Krajowicach. Piotr Hudyma przedstawił uczestnikom spotkania dokładny przebieg tej akcji, podkreślając jej ważne znaczenie psychologiczne i moralne; akcji, która pokazała okupantowi, że polskie państwo podziemne potrafi działać sprawnie. Zdobyte uzbrojenie było istotne także dla późniejszej operacji wojskowej „Burza”. Prelegent opowiedział szerzej o roli jaką odegrał w akcji „Gamrat” Tadeusz Szymański ps. „Borys”, główny jej organizator na terenie rusznikarni.
Na spotkaniu popołudniowym Piotr Hudyma podkreślił, że ziemia jasielska dla Niemców w okresie II wojny światowej przedstawiała wyjątkową wartość, zarówno ze względów strategicznych jak i gospodarczych (ważny węzeł komunikacyjny, gaz ziemny, przemysł naftowy, prochownia „Gamrat”).
Uwagę słuchaczy skierował na ważne postaci związane z akcją „Gamrat”. Wojenne losy Józefa Modrzejewskiego i Tadeusza Szymańskiego są bardzo podobne - byli żołnierzami, uczestniczyli w kampanii wrześniowej, uciekli z transportu jenieckiego, aktywnie działali w partyzantce. Powojenne całkowicie różne – Modrzejewski przedostał się na Zachód, Szymański zginął kilka miesięcy po zakończeniu wojny.
Piotr Hudyma od wielu lat prezentuje historię Jasła korzystając z różnych mediów. W 2013 roku stworzył pierwszy komiks „Akcja Pensjonat w 114 obrazkach, 21 portretach i niewielu słowach”, który w formie broszurowej ukazał się w 2018 roku. W tym roku powstała „Akcja Gamrat albo historia cichego bohatera” kontynuująca tę formę opowiadania o mieście, z którego pochodzi. W konkluzji prelegent stwierdził, że w jego ocenie zburzenie miasta i te dwie akcje stanowią zespół najważniejszych wydarzeń z wojennej historii Jasła. Według niego powinny być one nadal ze szczególną starannością badane i analizowane, a wiedza o nich upowszechniana.


nowsza
starsza

Więcej z Jasła

Więcej z działu Kultura i Sztuka


2024-10-15 10:41:38

Nowy żłobek miejski już wkrótce będzie otwarty! Rekrutacja trwa

Nowy żłobek miejski już wkrótce będzie otwarty! Rekrutacja trwa

W przyszłym tygodniu, 24 października, ruszy nowy miejski żłobek w Jaśle. Ta nowoczesna placówka oferuje profesjonalną opiekę oraz liczne udogodnienia, które zapewnią maluchom bezpieczeństwo, radość i wsparcie w ich codziennym rozwoju. Nowoczesny budynek i przyjazna przestrzeń ...

2024-10-15 08:09:43

Nowe karetki przekazane w święto ratownictwa medycznego

Nowe karetki przekazane w święto ratownictwa medycznego

W Borowej odbyły się w niedzielę podkarpackie Wojewódzkie Obchody Dnia Ratownictwa Medycznego. Święto ratowników było okazją do uroczystego włączenia do systemu ratowniczego 11 nowych ambulansów, które kupiono w tym roku dzięki wsparciu z Funduszu Medycznego. 13 ...

2024-10-14 12:39:46

Dzień Edukacji Narodowej - Nagrody Burmistrza Miasta Jasła dla nauczycieli

Dzień Edukacji Narodowej - Nagrody Burmistrza Miasta Jasła dla nauczycieli

14 października, w ramach obchodów Dnia Edukacji Narodowej, trzynastu nauczycieli ze szkół miejskich w Jaśle zostało uhonorowanych Nagrodami Burmistrza Miasta Jasła. To wyjątkowe wyróżnienie przyznawane jest pedagogom, którzy wyróżniają się szczególnymi osiągnięciami w pracy dydaktyczno-wychowawczej oraz ...

Twórczość czytelników: Fotografia
2024-10-14 06:48:12

"Poszukiwacze" udowodnili, że w świecie programowania czują się jak ryby w wodzie

W dobie dynamicznego rozwoju nowych technologii, które obecne są w niemal każdej dziedzinie naszego życia, posiadanie podstawowej wiedzy i umiejętności w zakresie programowania staje się ze wszech miar pożądane. Dlatego też warsztaty programowania z klockami ...

Twórczość czytelników: Poezja
2024-10-11 08:12:29

Festiwal Naukowy zbliża się wielkimi krokami

Festiwal Naukowy zbliża się wielkimi krokami

Głodni naukowych wrażeń? Festiwal Naukowy sciFestGEN#2 zbliża się wielkimi krokami! Dokładnie za tydzień (18 i 19 października) w Generatorze Nauki GEN odbędzie się druga edycja Festiwalu Nauki sciFestGEN#. Na wszystkich miłośników nauki i nowych technologii czekać ...